GPT-Studios. 2023; 3(2): 97-113 | DOI: 10.5505/gpts.2023.20592

Evaluation of Spatial Change in Cooperative Housing: The Case of Afyonkarahisar

Özlem Kurtuluþ¹, Berna Güç^2
1Department of Architecture and Built Environment, University of Nottingham, Nottingham, UK.
²Faculty of Architecture, Süleyman Demirel University, Isparta, Türkiye.

Housing, which is affected and shaped by social, cultural, technological and political changes in societies, has become a problem from time to time, and different types of housing have emerged in different periods to solve this problem. Cooperative housing is one of the important solutions offered to this problem. In addition to being a solution to a problem, this type of housing constitutes an important sample in revealing the housing concept of the period. In this study, investigations were made on 20 cooperative houses built between 1970-2000 in Afyonkarahisar, an Anatolian city. In this study, in which the development of cooperative housing in Afyonkarahisar city is compared with other big cities in Türkiye and the concept of privacy under the title of culture is emphasised, the difference in plan typologies is examined with visibility graph analysis. In conclusion, it has been determined that housing cooperatives, which started as a solution to the housing problem, are followed in Afyonkarahisar city with a 20-year difference from Ankara but with similar periods. This study also investigated the concept of privacy through camekan doors and circulation diagrams by analysing the private/public distinction in the floor plans. As a result, it was observed that the use of camekan doors was less common in the housing cooperatives in Afyonkarahisar after 1980, and in the context of the circulation scheme, there was a privatisation not only for guests but also among the users of the house by ensuring the separation of common and private areas.

Keywords: Afyonkarahisar, Cooperative housing, Space syntax

---

Kooperatif Konutlarýndaki Mekânsal Deðiþimin Deðerlendirilmesi: Afyonkarahisar Örneði

Özlem Kurtuluþ¹, Berna Güç^2
1Nottingham Üniversitesi, Mimarlýk ve Yapýlý Çevre Bölümü, Nottingham, UK.
²Süleyman Demirel Üniversitesi Mimarlýk Fakültesi, Mimarlýk Bölümü, Isparta, Türkiye.

Toplumlardaki sosyal, kültürel, teknolojik ve politik deðiþimlerden etkilenen ve þekillenen konut, zaman zaman bir sorun haline gelmiþ ve bu sorununun çözümü için farklý dönemlerde farklý konut türleri ortaya çýkmýþtýr. Kooperatif konutlarý bu soruna sunulan önemli çözümlerden biridir. Bu konut türü bir konut sorununa çözüm olmasýnýn yaný sýra dönemin konut tasarým anlayýþýný ortaya çýkarmada da önemli bir örnek teþkil etmektedir. Bu çalýþmada bir Anadolu kenti olan Afyonkarahisar'da 1970-2000 yýllarý arasýnda inþa edilen 20 kooperatif konutu üzerinde incelemeler yapýlmýþtýr. Afyonkarahisar kentinde kooperatif konut geliþiminin Türkiye'deki diðer büyük kentlerle karþýlaþtýrýldýðý ve kültür baþlýðý altýnda mahremiyet kavramýnýn vurgulandýðý bu çalýþmada, plan tipolojilerindeki farklýlýk görünürlük grafiði analizi ile incelenmektedir. Sonuç olarak konut sorununa çözüm olarak baþlayan konut kooperatiflerinin Afyonkarahisar ilinde Ankara'dan 20 yýl farkla, ancak benzer dönemlerle takip edildiði tespit edilmiþtir. Bu çalýþmada ayrýca kat planlarýndaki özel/kamusal ayrýmý analiz edilerek, camekan kapýlarý ve sirkülasyon diyagramlarý üzerinden mahremiyet kavramý araþtýrýlmýþtýr. Sonuç olarak seçilen örnekler kapsamýnda, Afyonkarahisar'daki konut kooperatiflerinde 1980 yýlýndan sonra camekan kapý kullanýmýnýn daha az yaygýnlaþtýðý, sirkülasyon þemasý kapsamýnda ise ortak ve özel alanlarýn ayrýlmasý saðlanarak sadece misafirler için deðil, evin kullanýcýlarý arasýnda da bir ayrýþtýrmanýn yapýldýðý görülmüþtür.

Anahtar Kelimeler: Kooperatif konutlarý, Mekân dizim yöntemi, Afyonkarahisar.

---

CITE